İstanbul Sözleşmesi Nedir?

İstanbul Sözleşmesi nedir sorusu günümüzde hem kadınlar hem de erkekler tarafından merak edilmektedir. Kadın erkek eşitliği denildiğinde son zamanların en bilinen içeriğidir. Çoğu kişi bu sözleşmeyi duysa da içeriği hakkında pek bilgi sahibi değildir.

Öncelikle bu sözleşme ismini imzalanan şehirden almıştır. Yani İstanbul’da imzalandığı için adı İstanbul Sözleşmesi olarak bilinmektedir. Gerçek adı ise Kadına Yönelik Şiddetin ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye Dair Sözleşme şeklindedir. Ülkemizin önderliğinde kağıda dökülen bu anlaşma 11 Mayıs 2011 yılında imzalanmıştır. İlk imzalanan ülke de Türkiye olarak bilinmektedir.

Dünya genelinde olduğu gibi ülkemizde de kadına yönelik şiddet her dönemin en büyük sorunları arasındadır. Bunu engellemek ve kadınların yaşam standartlarını arttırmak için gerekli hamlelerin yapılması düşünülmektedir. Bu hamlelerden en çok ses getireni ise İstanbul Sözleşmesi olmuştur.

Kadın ve erkek arasındaki eşitsizlik, kadınların güçsüz görünmesi, hep ezilen rolünde bulunmaları kadın cinayetlerinin de meydana gelmesine sebep olmaktadır. Her biri ayrı bir hikaye olan bu cinayetler her insanı derinden üzmektedir. Atılacak adımlarla kadınların daha rahat yaşaması ve erkeklerle eşit standartlara sahip olması amaçlanmıştır.

İstanbul Sözleşmesi ile kadına şiddetin hangi davranışları barındırdığı ve sonuçlarının nasıl olması gerektiği ayrıntılı bir şekilde belirtilmiştir. Böylece kadınlar bir nebze olsun koruma altına alınmış, rahat yaşamaları ve özgürlüklerinin sınırlandırılmaması için tedbirler alınmıştır.

İstanbul Sözleşmesi Süreci

İstanbul Sözleşmesi kadına yönelik şiddetleri önlemek amacı ile ortaya sürülmüştür. Akla ilk fiziksel şiddet gelse de psikolojik şiddet türleri de çok uygulanmaktadır. Tüm bunları engellemek için bir adım atılması gerekmektedir. İstanbul Sözleşmesi süreci 11 Mayıs 2011 yılında İstanbul’da başlamıştır.

Türkiye’de imzalanan bu sözleşme 1 Ağustos 2014 tarihinde yürürlüğe girmiştir. 11 Mayıs 2011 tarihinde sözleşmeyi ilk imzalayan ülke olarak Türkiye, sözleşmeyi 11 Mart 2012 tarihinde Avrupa Konseyine iletti.

2020 yılında bu sözleşme tam 45 ülke tarafından imzalanmış olmaktadır. Ayrıca Avrupa Birliği tarafından da aynı zamanlarda kabul edilmiştir. Avrupa Konseyinde bulunan birkaç devlet ise imzalamamıştır. Bunlar Rusya ve Azerbaycan olarak belirtilmektedir.

Türkiye bu sözleşmeyi ilk imzalayan ülke olmasına karşın bir süre sonra geri çekilmiştir. 20 Mart 2021 tarihinde sözleşmeyi feshetmiş, 1 Temmuz 2021 yılında da resmileşmiştir.

İstanbul Sözleşmesi Maddeleri ve Yaptırımları

İstanbul Sözleşmesi maddeleri kadınları korumaya yöneliktir. Üçüncü maddesinde kadına şiddetin tanımı yapılmakta ve hangi durumları içine aldığı belirtilmektedir. Psikolojik, fiziksel, ekonomik, cinsel her türlü şiddetin içeriği açıkça belirtilmiştir. Kadın erkek arasındaki eşitliği sağlamaya çalışarak her türlü şiddeti önlemeyi amaçlamaktadır.

Sözleşmenin dördüncü maddesinde kadınlar arasında hiçbir ayrım yapılmadan hepsinin eşit olduğu vurgulanmıştır. Kadının toplumsal statüsü ya da maddi durumu önemli değildir. Sözleşme gereği her kadın eşit ve değerlidir.

Sözleşmenin dördüncü maddesi devletleri de bağlar. Buna göre devletler kadınları korumakla yükümlüdür. Onların refahını artırmalı, korumalı, eşitliği sağlamalıdır. Yine sözleşmenin beş ve altıncı maddesi de devletlerin bu konudaki görevlerini ve yükümlülüklerini kapsamaktadır.

Beş ve altıncı maddesi gereği imzalayan devletler kadına şiddet durumlarının ortaya çıkmasını engellemeli, gerekli tedbirleri almalıdır. Bu tür durumların meydana gelmesi halinde ise gerekli cezalar belirlenmelidir. Yaptırımlar önceden tespit edilmelidir.